بررسی مواضع امام خمینی (ره) نسبت به تملکات مقامات و ملاکین قبل از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای حقوق عمومی و کارشناس رسمی دادگستری در امور ثبت املاک، تهران، ایران

چکیده

یکی از مسائلی که انقلاب ها با آن روبرو می گردند، رویکردشان نسبت به اموال غیرمنقول است؛ زیرا املاک و اراضی جزء شاخص ترین عوامل تولید قدرت محسوب می شود و رهبران انقلابها نوعاً در جهت تنظیم این قدرت، دخالت آشکاری دارند. در کشور ایران، اگرچه توجه به مسائل مربوط به تملک املاک مقامات و اشخاص ذی نفوذ سابقه ای دیرینه دارد؛ اما عملاً جرقه های آن با سنوات اولیه انقلاب اسلامی در دهه40، زده شده و پس از آن، همواره زمینه ساز تنش بین مقامات و ملاکین با مردم بوده است. بعد از وقوع انقلاب اسلامی، دو مسئله اساسی راجع به مسائل ملکی یاد شده پیش روی رهبر انقلاب وجود داشته است که عبارتند از: ضرورت تعیین وضعیت تملکهای غیرموجه دستگاه ها و مقامات رژیم گذشته و همچنین نحوه تملکات مورد نیاز نهادهای انقلاب که هر دو موضوع در ابعاد مختلف قابلیت مطالعه و تحقیق داشته و باید با بررسی منابع معتبر ازجمله نظرات و احکام امام مورد مطالعه قرار داده می شد تا محرز گردد انقلاب اسلامی نسبت به ابعاد مختلف موضوع یاد شده، چه موضعی داشته است. تحقیق حاضر دقیقاً برای تبیین مواضع مورد اشاره، از طریق مطالعه سخنان امام خمینی با استفاده از روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و همچنین با بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی به انجام رسیده است و نتیجه تحقیق حکایت از آن دارد که امام نسبت به تملکات نامشروع گذشته موضعی سختگیرانه مبتنی بر اعاده حقوقی که در اثر تملکات نامشروع تضییع شده است اتخاذ و نسبت به تملکات بعد از انقلاب اسلامی مقامات و دستگاههای دولتی نیز موضعی قانون مدارانه داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابراهیمیان، محمدصادق، بیت الله دیوسالار و پرویز ذکائیان (1401). تملک اموال و املاک توسط ستاد اجرائی فرمان حضرت امام خمینی از منظر فقه امامیه با نگرشی بر کشور فرانسه. فصلنامه پژوهش های سیاسی و بین المللی، 13(52)، 21-1. https://jpir.takestan.iau.ir/article_696530.html
- خمینی (امام)، روح الله (1389). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ پنجم.
- سیمایی، حسن (1378). قلمرو مالکیت خصوصی و حکم مصادره اموال از دیدگاه امام خمینی. امام خمینی و حکومت اسلامی نهادهای سیاسی و اصول مدنی‏، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، صص 137 - 162.
- وفایی، عبدالوحید، اسمعیل تبار، احمد و گلی شیردار، محمدحسن (1399). رابطة دولت و اموال غیرخصوصی در فقه با تأکید بر دیدگاه امام خمینی. پژوهشنامه متین، 22(86)، 170-151.